

Όπως αναφέρω και στο βιβλίο μου «Ασφάλιση Διακοπής Εργασιών & Απώλειας Ακαθάριστων Κερδών», σελ. 72, η φιλοσοφία του συνήθους συμβολαίου διακοπής εργασιών (με τον όρο σύνηθες νοείται η τυπική διατύπωση που πηγάζει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων από αντίστοιχα αγγλικά συμβόλαια – UK wording) εστιάζει στην κάλυψη του τυχόν απολεσθέντος μικτού κέρδους της ασφαλιζόμενης επιχείρησης, συνεπεία υλικών ζημιών εκ καλυπτομένου κινδύνου σε ασφαλιζόμενα αντικείμενα, μέχρι την ομαλοποίηση της λειτουργίας της επιχείρησης, για διάστημα όχι μεγαλύτερο από τη μέγιστη προβλεπόμενη περίοδο αποζημίωσης και λαμβάνοντας πάντα υπ’ όψιν τις διαμορφούμενες τάσεις της αγοράς.
Επί της φιλοσοφίας αυτής του συνήθους συμβολαίου διακοπής εργασιών έχουν εγερθεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις διενέξεις μεταξύ ασφαλιστικών εταιρειών και ασφαλισμένων επιχειρήσεων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, που αφορούσαν στην ερμηνευτική εφαρμογή της συγκεκριμένης κάλυψης.
Πολλές περιπτώσεις διενέξεων κατέληξαν στις δικαστικές αίθουσες και οι αποφάσεις που έχουν γνωστοποιηθεί στηρίζονται στη γραμματική και μόνο ερμηνεία της συγκεκριμένης κάλυψης, δηλαδή για να ενεργοποιηθεί το ασφαλιστήριο συμβόλαιο διακοπής εργασιών πρέπει να υπάρχουν «υλικές ζημίες και αποζημίωση προς καταβολή σε ασφαλιζόμενα αντικείμενα από καλυπτόμενο από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο υλικών ζημιών κίνδυνο».
Σημειώνω ότι στις 27/5/2010 εκδόθηκε διαιτητική απόφαση του Ανωτάτου Βρετανικού Εμπορικού Δικαστηρίου, για διένεξη που αφορούσε ζημία που υπέστη το ξενοδοχείο Windsor Court, ιδιοκτησίας των εναγόντων, στην περιοχή της Νέας Ορλεάνης – Η.Π.Α., τον Σεπτέμβριο του 2005 από τους τυφώνες Katrina και Rita. Η σχολιαζόμενη απόφαση αφορά δευτεροβάθμια εκδίκαση, κατόπιν εφέσεως των εναγόντων.
Η διαιτητική αυτή απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου επιβεβαίωσε πλήρως την πρωτοβάθμια απόφαση και ως προς το νομικό της μέρος. Τα βασικότερα σημεία των συμπερασμάτων της απόφασης συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Μάλιστα, στο βιβλίο μου, σελ. 75, προς αποφυγή διενέξεων, αναφέρω σαφώς ότι στα ασφαλιστήρια συμβόλαια η διατύπωση της κάλυψης διακοπής εργασιών στην ελληνική γλώσσα θα πρέπει:
Τέλος, σε πρότασή μου στο βιβλίο σημειώνω ότι, στο τμήμα εξαιρέσεων των όρων συμβολαίων διακοπής εργασιών, να περιληφθούν εξαιρέσεις που να αποκλείουν από την ασφάλιση τις καλύψεις αδυναμίας πρόσβασης και απώλειας ελκυστικότητας.
Τα τελευταία χρόνια, στα ασφαλιστήρια συμβόλαια διακοπής εργασιών – απωλείας ακαθαρίστων κερδών υπάρχουν οι επεκτάσεις κάλυψης Αδυναμίας Πρόσβασης ή και Απώλειας Ελκυστικότητας.
Συνήθως, οι επεκτάσεις αυτές συνοδεύονται με το ακόλουθο λεκτικό:
«Με βάση την παρούσα επέκταση και με την προϋπόθεση ότι αναφέρεται στον Πίνακα Καλύψεων του Ασφαλιστηρίου, η Εταιρεία θα αποζημιώσει τον Ασφαλισμένο για την απώλεια Μικτού Κέρδους η οποία προκαλείται από διακοπή ή περιορισμό της επαγγελματικής του δραστηριότητας, ως άμεση συνέπεια καταστροφής ή ζημιάς περιουσίας στην εγγύτερη/γειτονική περιοχή των ασφαλισμένων εγκαταστάσεων και η οποία θα αποτρέψει ή θα εμποδίσει τη χρήση των εγκαταστάσεων αυτών ή την πρόσβαση σε αυτές, ανεξάρτητα εάν έχουν ζημιωθεί οι εγκαταστάσεις ή η περιουσία του Ασφαλισμένου».
Με το λεκτικό αυτό περιορίζονται οι ενεργοποιήσεις των επεκτάσεων κάλυψης μόνον εφόσον προκύψουν ως άμεση συνέπεια καταστροφής ή ζημίας περιουσίας στην εγγύτερη/γειτονική περιοχή των ασφαλισμένων εγκαταστάσεων, ανεξάρτητα εάν έχουν ζημιωθεί οι εγκαταστάσεις ή η περιουσία του Ασφαλισμένου.
Ναι, θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν το ασφαλιστήριο Διακοπής Εργασιών και Ακαθάριστων Κερδών οι επεκτάσεις Αδυναμίας Πρόσβασης ή και Απώλειας Ελκυστικότητας και κυρίως η πρώτη κάλυψη, στην περίπτωση που καθοριζόταν ρητά ότι η αδυναμία πρόσβασης ή η απώλεια ελκυστικότητας οφείλεται και σε ανθρώπινη μολυσματική και/ή μεταδοτική ασθένεια.
Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να καθορίζονται ρητά τα είδη της ανθρώπινης μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας, εάν αυτή θα πρέπει να προκαλέσει το κλείσιμο χώρου ή χώρων της ίδιας της επιχείρησης ή ευρύτερης περιοχής, με προσδιορισμό της έκτασης αυτής και βέβαια εάν στις προϋποθέσεις θα περιλαμβάνεται και συγκεκριμένη εντολή της Πολιτείας στην απόφαση κλεισίματος, που θα στηριζόταν στον χαρακτηρισμό της ασθένειας αυτής από αρμόδια αρχή (εν προκειμένω από τον ΠΟΥ) ως πανδημία.
Εάν στα συμβόλαια κάλυψης προβλεπόταν ρητά η αναφορά του είδους της ανθρώπινης μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας, με βάση την εμπειρία του παρελθόντος δεν θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί η κάλυψη αυτή με τη νέα μολυσματική και/ή μεταδοτική ασθένεια COVID-19, εκτός και εάν στις μολυσματικές ασθένειες του παρελθόντος προστίθετο και η φράση «και άλλων απροσδιορίστων μολυσματικών, και/ή μεταδοτικών ασθενειών».
Η σχετική με την Αδυναμία Πρόσβασης επέκταση στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο Διακοπής Εργασιών μπορεί να ενεργοποιηθεί έπειτα από εντολή Δημοσίας Αρχής. Όμως, στην περίπτωση αυτή, θα προορίζεται να καλύψει τις Απώλειες Ακαθαρίστου Κέρδους μίας επιχείρησης λόγω μη ή περιορισμένης πρόσβασης έπειτα από εντολή Δημόσιας Αρχής μετά από συγκεκριμένο περιστατικό ή συμβάν ανθρώπινης μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας που προκαλείται και συμβαίνει εντός μίας προκαθορισμένης ακτίνας από τις ασφαλισμένες εγκαταστάσεις και όχι σε εθνική ή παγκόσμια πανδημία.
Εάν μία επιχείρηση με ιδία πρωτοβουλία διακόψει τη λειτουργία της, για να αποφύγει τη διάδοση της ανθρώπινης μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας, δεν μπορεί να αξιώσει αποζημίωση από την ασφαλιστική εταιρεία.
Σε ορισμένα ασφαλιστήρια της αλλοδαπής προβλέπεται ενεργοποίηση της κάλυψης Αδυναμίας Πρόσβασης, μόνον κατόπιν διαταγής Δημόσιας Αρχής.
Ναι, θα μπορούσε να υπάρχει και αυτοτελής κάλυψη στη διακοπή εργασιών μίας επιχείρησης από επέλευση ανθρώπινης μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας.
Μόνο που αυτή θα πρέπει να προσδιορίζεται με βάση την εμπειρία του παρελθόντος, όπως ο SARS, ο MERS, η γρίπη των χοίρων, ο Ebola και ο ΖΙΚΑ ή και να οφείλεται σε άλλες απροσδιόριστες μολυσματικές και/ή μεταδοτικές ασθένειες.
Αυτές οι «απροσδιόριστες μολυσματικές και/ή μεταδοτικές ασθένειες» είναι δύσκολο έως αδύνατο να δοθούν ως κάλυψη, διότι ούτε οι Ασφαλιστές ούτε οι Αντασφαλιστές μπορούν να τιμολογήσουν έναν κίνδυνο που δεν τον γνωρίζουν και του οποίου είναι άγνωστες οι συνέπειες.
Στην Ελληνική Αγορά, οι όροι των συμβολαίων Κατά Παντός Κινδύνου συνήθως ποικίλλουν από εταιρεία σε εταιρεία.
Δεδομένου ότι τα ασφαλιστήρια αυτά δεν κατονομάζουν τους κινδύνους σε σχέση με το αντικείμενο που καλύπτουν, αλλά αυτούς που εξαιρούν, θα πρέπει να γίνει εξέταση των εξαιρέσεων, προκειμένου να αποφανθούμε εάν μία μολυσματική και/ή μεταδοτική ασθένεια μπορεί να αποτελέσει αιτία ενεργοποίησης της κάλυψης διακοπής εργασιών.
Το ίδιο συμβαίνει και με την περίπτωση της ενεργοποίησης διακοπής εργασιών έπειτα από εντολή εθνικής ή παγκόσμιας αρχής.
Υπάρχει επέκταση κάλυψης στα ασφαλιστήρια συμβόλαια διακοπής εργασιών για ενεργοποίηση του συμβολαίου έπειτα από επέλευση ζημιογόνου γεγονότος σε προμηθευτή και πελάτη της επιχείρησης.
Αυτή η επέκταση ενεργοποιείται έπειτα από ζημία στον προμηθευτή ή πελάτη από κινδύνους που καλύπτει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο της ασφαλισμένης επιχείρησης (συνήθως μετά από ζημίες περιουσίας).
Εάν η ασφαλισμένη επιχείρηση έχει καλυφθεί η ίδια ή έχει καλύψει τη συγκεκριμένη επέκταση προμηθευτών – πελατών με πρόσθετο κίνδυνο ανθρώπινης μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας, τότε ανάλογα με τους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις της κάλυψης αυτής μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για ζημιά που έχει υποστεί η ίδια από το αναγκαστικό κλείσιμο προμηθευτού της ή προμηθευτών της και αντίστοιχα πελατών της (με όριο συνήθως ανά προμηθευτή ή πελάτη).
Ναι, υπάρχει η κάλυψη Ασφάλιση Ακύρωσης Εκδηλώσεων που μπορεί να συμβεί από έκτακτα γεγονότα. Η κάλυψη αυτή, ανεξάρτητα της ασφάλισης διακοπής εργασιών, έχει ως συνηθέστερες αιτίες τα καιρικά φαινόμενα που θα ματαιώσουν την εκδήλωση ή θα περιορίσουν τα προβλεπόμενα έσοδά της.
Οι εκδηλώσεις που καλύπτονται είναι συνήθως καλλιτεχνικές, παντός είδους κοινωνικές και Αθλητικές Εθνικών Πρωταθλημάτων ή Παγκόσμιων Οργανώσεων.
Στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο περιγράφονται με σαφήνεια οι αιτίες των ακυρώσεων που καλύπτονται. Η με ίδια πρωτοβουλία ακύρωση δεν καλύπτεται.
Μπορεί στις αιτίες ακύρωσης που αποζημιώνονται να περιληφθεί και η μολυσματική και/ή μεταδοτική για τον άνθρωπο ασθένεια. Στην περίπτωση αυτή πρέπει σαφώς να περιγράφονται τα δεδομένα της ασθένειας, ο χρόνος εμφάνισής της σε σχέση με την ημερομηνία της ασφαλισμένης εκδήλωσης, ο χαρακτηρισμός της από Εθνική ή Παγκόσμια αρχή, κ.λπ.
Ήδη, από ό,τι έχει δημοσιευθεί, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή διεκδικεί πολύ μεγάλη αποζημίωση από ασφαλιστήριο συμβόλαιο κάλυψης των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκυο που έχουν αναβληθεί από το έτος 2020 για το έτος 2021. Η ασφάλιση αφορούσε την αναβολή και όχι τη ματαίωση των αγώνων.
Η ασφαλιστική αγορά θα είναι πάρα πολύ αλλαγμένη μετά το πέρας αντιμετώπισης της μολυσματικής και/ή μεταδοτικής ασθένειας Covid-19.
Η οικονομική καταστροφή των επιχειρήσεων θα πάρει μεγάλες διαστάσεις και πιθανόν να δούμε και νομοθετικές πρωτοβουλίες κυβερνήσεων που να μην επιτρέπουν στις ασφαλιστικές εταιρείες την εξαίρεση κάλυψης μολυσματικών ασθενειών, διότι έτσι θα μειώνονται οι δαπάνες της πολιτείας για ενίσχυση των παθουσών επιχειρήσεων και επαγγελματιών.
Ήδη, πολλές κυβερνήσεις πιέζουν τις Ενώσεις Ασφαλιστικών Εταιρειών να είναι ελαστικές και να υποχωρήσουν εν μέρει στις αξιώσεις για αποζημίωση διακοπής εργασιών από τον Covid-19. Στις ΗΠΑ υπήρξαν παρεμβάσεις από ομάδα γερουσιαστών για ολική ή μερική κάλυψη αξιώσεων ασφαλισμένων για διακοπή εργασιών επιχειρήσεων. Και στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν παρεμβάσεις προς την Ασφαλιστική Αγορά, για αποδοχή μέρους των αξιώσεων από ζημίες του Covid -19 στις επιχειρήσεις που διαθέτουν ασφαλιστική κάλυψη Διακοπής Εργασιών.
Όμως, με την αποδοχή αυτών των παρεμβάσεων, θα είχαμε κατάρρευση των ασφαλιστικών εταιρειών, που θα αναγκάζονταν να πληρώσουν αξιώσεις χωρίς να υφίστανται ασφαλιστικές καλύψεις.
Ο ασφαλιστικός κλάδος βασίζεται σε συμβάσεις ασφάλισης και αντασφάλισης με είσπραξη και καταβολή ασφαλίστρων και η πληρωμή αξιώσεων χωρίς την είσπραξη ασφαλίστρων θα είχε, όπως προαναφέρθηκε, καταστροφικές συνέπειες για τον κλάδο.
Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα το οποίο θα απασχολήσει έντονα, τόσο τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες γενικότερα, όσο και τη Νομική Επιστήμη και τους εκπροσώπους της.
Υπάρχει το σχετικό προηγούμενο των αξιώσεων έναντι της Πολιτείας από παραλείψεις ή και εντολές της ιδίας και των οργάνων της, κατά την εκδήλωση και τη διάρκεια καιρικών φαινομένων, γεγονότων σχετιζόμενων με την τρομοκρατία, καταστροφικών και άλλων συμβάντων.
Οι αξιώσεις αυτές, από ό,τι είναι γνωστό, στην πλειοψηφία τους έχουν τελεσιδικήσει με καταβολή αποζημιώσεων στους ζημιωθέντες, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι ασφαλιστικές εταιρείες για αποζημιώσεις που είχαν καταβάλει σε ασφαλισμένους από τα γεγονότα αυτά.
Στα γεγονότα που είχαν υποβληθεί αξιώσεις αυτής της μορφής και έχουν καταβληθεί αποζημιώσεις περιλαμβάνονται οι συνεχείς πλημμύρες στις περιουσίες και από τις δύο πλευρές του Κηφισού ποταμού κατά τη διάρκεια έργων κάλυψής του, τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 2008 και Φεβρουαρίου 2012, αλλά και άλλα μικρότερης έντασης και έκτασης γεγονότα.